Chrystian VII Oldenburg
król Danii i Norwegii | |
Okres | |
---|---|
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data urodzenia | |
Data śmierci | |
Ojciec | |
Matka | |
Żona | |
Dzieci | |
Odznaczenia | |
Chrystian VII (Christian VII), (ur. 29 stycznia 1749 w Kopenhadze, zm. 13 marca 1808 w Rendsburgu) – król Danii i Norwegii w latach 1766–1808 oraz książę Szlezwiku-Holsztynu.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem Fryderyka V i jego pierwszej żony, Luizy, córki Jerzego II, króla Wielkiej Brytanii. Został królem po śmierci ojca, 13 stycznia 1766 roku. W tym samym roku, 8 listopada, poślubił Karolinę Matyldę, siostrę Jerzego III, króla Wielkiej Brytanii[1][2][3]. Z ich związku urodziło się dwoje dzieci: następca tronu Fryderyk VI i córka Luiza Augusta[3].
Chrystian VII przez większość życia był chory psychicznie, prawdopodobnie na schizofrenię. Z powodu choroby przez większość panowania był królem jedynie formalnie, a rzeczywistą władzę sprawowali regenci. Nie jest jednak do końca jasne, kiedy Chrystian przestał być zdolny do rządzenia krajem[4].
W latach 1770–1771 jedną z kluczowych postaci w Danii był niemiecki lekarz, Johann Friedrich Struensee, mianowany przez króla doradcą i ministrem. W czasach pełnienia przez niego urzędu podjęto szereg reform inspirowanych ideami oświeceniowymi. Według wielu badaczy Struensee od początku swojej działalności wykorzystywał słabość Chrystiana VII i za pomocą odpowiednich dekretów uzyskał w państwie pozycję de facto regenta; pojawia się jednak również pogląd, że w pierwszym okresie wpływów Struenseego król był dość sprawny umysłowo, a reformy przypisywane ministrowi były przynajmniej częściowo jego dziełem[4].
Uważa się, że Struensee miał romans z królową Karoliną, a księżniczka Luiza Augusta była w istocie jego córką. W styczniu 1772 roku minister został aresztowany, a niedługo później stracony pod zarzutami m.in. spisku przeciw królowi i dążenia do nielegalnego przejęcia władzy[4]. Upadek niedawnego faworyta królewskiego był spowodowany niezadowoleniem szlachty z jego rządów. Do stronnictwa przeciwników ministra należała także królowa-matka Juliana[5].
W wyniku skandalu król pod naciskiem swojego otoczenia rozwiódł się z żoną, która opuściła Danię i wyjechała do Księstwa Hanoweru[6].
Od 1772 do 1784 roku władzę w zastępstwie króla sprawowali królowa-matka i Ove Høegh-Guldberg, a od 1784 roku następca tronu książę Fryderyk i hrabia Andreas Bernstorff, który do swojej śmierci w 1797 r. pełnił de facto funkcję premiera[7][8]. Chrystian VII zmarł w 1808 roku w Rendsburgu w wieku 59 lat[1].
Romans żony Chrystiana VII z Johannem Struensee stanowi kanwę fabuły filmu Kochanek królowej z 2012 roku. Postać Chrystiana w filmie gra Mikkel Boe Følsgaard. Natomiast w role Johanna Struensee oraz Królowej Karoliny Matyldy wcielili się Mads Mikkelsen oraz Alicia Vikander[9].
Był suwerenem i posiadaczem duńskich orderów Danebroga, Słonia, Wierności[10], Matyldy i Chrystiana VII[11] oraz odznaczonym szwedzkim Orderem Serafinów[10].
Genealogia
[edytuj | edytuj kod]Prapradziadkowie |
król Danii i Norwegii |
Gustav Adolf Mecklenburg |
Jerzy Albert Hohenzollern |
Jerzy Wilhelm Brunswick-Lüneburg |
Albert V Hohenzollern |
|||
Pradziadkowie | ||||||||
Dziadkowie | ||||||||
Rodzice | ||||||||
Chrystian VII Oldenburg (1749-1808), król Danii i Norwegii |
---|
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Christian VII, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-03-27] (ang.).
- ↑ W. F. Reddaway, King Christian VII, "The English Historical Review" 31 (1916): 59-84.
- ↑ a b Christian 7 [online], Store norske leksikon, 27 października 2020 [dostęp 2021-03-27] (norw. bokmål).
- ↑ a b c W.F. Reddaway , King Christian VII, „The English Historical Review”, 31 (121), 1916, s. 59–84, ISSN 0013-8266, JSTOR: 550699 [dostęp 2021-02-20] .
- ↑ Thomas Munck, The Danish Reformers, in: Enlightened Absolutism: Reform and Reformers in Later Eighteenth-Century Europe, H. M. Scott (ed.), Palgrave Macmillan 1990, s. 252.
- ↑ John Laursen, Spinoza in Denmark and the Fall of Struensee, 1770-1772, "Journal of the History of Ideas" 61 (2000): 189- 202.
- ↑ Frederick VI, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
- ↑ Thomas Munck, The Danish Reformers, in: Enlightened Absolutism: Reform and Reformers in Later Eighteenth-Century Europe, H. M. Scott (ed.), Palgrave Macmillan 1990, s. 254.
- ↑ Kochanek królowej, Filmweb [dostęp 2021-03-27]
- ↑ a b Jan René Westh: Ordenen de l'Union Parfaite 1732–1770. Kopenhaga: Ordenshistorisk Forslag, 2003, s. 33. ISBN 87-987132-1-3. (duń.).
- ↑ H.F. Grandjean: De Kgl. Danske Ridderordener. Personalhistorisk festskrift. Kopenhaga: 1903, s. 103-104, 116-118. (duń.).
- Odznaczeni Orderem Chrystiana VII
- Odznaczeni Orderem Danebroga
- Odznaczeni Orderem Królewskim Serafinów
- Odznaczeni Orderem Matyldy
- Odznaczeni Orderem Słonia
- Odznaczeni Orderem Wierności (Dania)
- Oldenburgowie
- Władcy Danii
- Władcy Norwegii
- Władcy Szlezwika-Holsztynu
- Urodzeni w 1749
- Zmarli w 1808
- Władcy Oldenburga
- Ludzie urodzeni w Kopenhadze